Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунда «Вефа» соода борборунун тегерегинде териштирүү иштери жүрүп жатат. Түркия Республикасы кыргызстандык «Аруу Жылдыз» ишканасынан «Вефаны» алууну көздөөдө. Бул тууралуу «Новости Бишкека» басылмасы жазып чыкты.
Чыр-чатактын чоо-жайын териштирүү үчүн окуянын башына кайрылалы.
Маселенин тарыхы
2006-жылы түркиялык «Өзгүн Иншаат» ишканасы Бишкекке «Вефа Центр» соода комплексин курган.
Кайра «Өзгүн Иншаат», «Вефа Центр» соода комплексин кыргызстандык «Аруу Жылдыз» аттуу ишканага 2016-жылы саткан.
2016-жылдын июль айында Түркияда козголоңчулар тобу мамлекеттик төңкөрүш жасоо аркетин көрүшүп, ызы-чуу салышкан. Өлкө бийлиги буга АКШда жашаган Фетхуллах Гүлентти күнөөлөгөн. Гүлент өзү айыптарды четке кагып, окуяны өлкө бийлиги тарабынан «сахналаштырылган окуя» деп атаган.
Бул окуялардан кийин Түркиянын Тышкы иштер министри Мевлют Чавушоглу, Кыргызстанды Гүленттин кыймылына жана ага караштуу мүлккө каршы чара көрүүгө чакырган. Буга КР Тышкы иштер министрлиги жооп катары түрк министринин сөзүн туура эмес деп билдирип, ал эми президент аны ачык эле «абсурд» деп атаган.
«Өзгүн Иншаат» ишканасы «Гүленттин кыймылына түз тиешеси бар» деген тыянак менен Түркиянын мамлекеттик фондуна өткөрүлүп берилген.
Андан соң түрк бийлиги «Өзгүн Иншаат» ишканасы улутташтырылгандыгына таянып, «Вефа» соода борбору буга чейин кыргыз ишканасына сатылгандыгына карабастан, аны өз карамагына алуу аракетин кылган. Бул боюнча Кыргызстандын сотторуна арыздар жазылган. Жыйынтыгында Бишкектин райондор аралык соту чечимди кыргыз тараптын пайдасына чечип берген, бирок түрк тарап ал чечимди жокко чыгаруу өтүнүчү менен Жогорку сотко кайрылган. Иштин жүрүшүндө түрк тарап соттун курамына катуу басым көрсөтүп, бул иш саясий жараян эмес, кадимки жарандык иш экендигин билдирген.
Түрк тарап эмне дейт?
Кыргыз тарап эмне дейт?
Адалдуу сатып алуучу- мүлктү алып жаткан учурда мүлктү берип жаткан жак аны бере албай тургандыгы тууралуу билбеген жак.
Эмне үчүн бул маанилүү?
Алмазбек Акматалив, прфессор: «Соттор мындай иштерди абдан дыкат изилдөөсү керек. Кайсы чет элдик ишкана болгон күндө да, алар бизде катталып, эми өз өкмөтү менен соттошуп жаткандыгы өтө оор кырдаалды жаратат. Мындай учурларда биздин мызамдар канчалык деңгээлде бузулгандыгын жана сакталгандыгын эмне болгон күндө дагы так аныктоо абзел. Албетте, соттук териштирүү саясий мейкиндикке которулуп кетиши мүмкүн. Ал эми мындай учурларда соттор дадилдерге гана таянып, чечим чыгарышы керектигин унутпашы керек».
Резюме
Түрк тарап Кыргызстандын ички иштерине аралашып, өзүнүн саясий көз караштарын киргизүүгө кезектеги аракетин көрүүдө. Буга чейин түрк бийлиги Гүленттин кыймылына таандык деп эсептеген «Себат» азыр «Сапат» билим берүү мекемелеринин жабылышын талап кылып келген. Кыргызстандын жетекчилиги бул талаптарды аткаруудан баш тарткан.
Эми болсо Түркия тарап Гүлендин кыймылы менен күрөшүү шылтоосу менен Кыргызстандын мыйзамдуу түрдө сатып алган мүлкүн алууга аракет кылып жатат.
ФЕТО уюму Түркия жана Пакистандан башка бир дагы мамлекетте террористтик уюм деп табылган эмес. Жана түрк бийлиги ичиндеги келишпестиктер жалгыз гана Түркиянын көйгөйү. Ал эми Кыргызстан өз саясатын жүргүзүүдө башка бирөөнүн көз караштарынан көз каранды болбошу зарыл. Биз биринчи кезекте өзүбүздүн улуттук кызыкчылыктарыбызды коргошубуз абзел. Бул бардык мамлекеттик органдарына, аны менен сотторго жана инвестицияларга дагы тиешелүү. Түрк бийлигиин дипломатиялык каналдар аркылуу сотторго басым көрсөтүү аракети мыйзамга дал келбейт.