Көпчүлүк үчүн “пассивдүү киреше” идеясы Эльдорадо өлкөсүн (ред.алтынга жана асыл таштарга бай мифтик Түштүк Америка өлкөсү) издегендей эле. Айрымдар ыңгайлуу батирде жашаса, башкалар ата-энесинен мурас алууга үмүттөнүшү мүмкүн. Реалдуулукта көпчүлүк адам белгисиздикте эртең эмне болорунан кооптонуп жашап келет.

Интернетте колдо бар нерсени сактап калуу жана жомоктогудай байууга арналган маалыматтын көптүгүнөн баш айланат. Бул ирет “Акчабар” пассивдүү кирешени кантип табуу керектиги тууралуу макала даярдады.

Банкка депозит салуу

Инфляция болбой тургандыгына ишенип, акчаны сандыкка салуунун же жаздыктын астында кармоонун мааниси жок. Андан көрө пайызы аз болсо да мүмкүн болгон жоготууларды жаап, кээ бир учурларда аз пайыз менен колдо бар каражатты көбөйтүү мүмкүн.

Көптөгөн кыргызстандыктар ушул тажрыйбадан өтүшкөн. Расмий статистикага таянсак, мекендештер быйыл июль айында банктарга 126,9 миллиард сом салышкан. Ал эми алардын жарымы акчаны үйдө сактабаш үчүн жөн эле банкка салып коюшат. Бул алар тандап алган суроо-талап эсеби менен далилдеп турат (жылына 0,68%). Ал эми жалпы сумманын 6,3%ы гана жарандар тарабынан 4,12% дан 14,2%га чейин калган. 

Жалпысынан айтканда, депозит кандай пайызда болбосун, аларды көбөйтүүгө караганда, акчанын узак мөөнөттүү сакталышы үчүн абдан ыңгайлуу.

Чет өлкөлүк Валютада Сактоо

Өз учурунда эрктүүлөр гана курстун болуп көрбөгөндөй өзгөрүшүнө туруштук беришкен. Алсак, быйыл апрель айынын орто ченинде бир доллардын наркы 105 сомго (+23,8%) чейин өстү. Марттын акырына карата бул көрсөткүч 20,65%га кескин төмөндөдү.

Буга карабастан учурда акчаны чет элдик валютада сактоо актуалдуу. Бирок, татаал геосаясий окуялар буга чейин бар болгон тобокелдиктерди эки эсе көбөйтүүдө. Эгер акчаңызды чет элдик валютада сактоону чечсеңиз, сизге “Акчабардын” дүйнө өлкөлөрүнүн валюталарынын долларга карата өзгөрүүсүн талдоосу пайдалуу болушу мүмкүн.

Акчаны алтында сактоо

Чындыгында, акчаны сактоонун бул ыкмасы чыдамдууларга арналган. Болбосо, бүгүнкү күндө бул ыкма менен киреше табуу мүмкүн эмес, ал көбөйбөйт. Алтынды сатуу менен сатып алуунун айырмасы инвесторлорго пайда алып келбейт. 

Эгер алдыңкы беш жылда акчаны колдонбосоңуз, бул ыкма акчаны сактоонун эң ылайыктуу жолу. Алтын көпчүлүктү  материалдуулугу менен кызыктырат. Чынында эле, узак убакыт бою алтын металл байлыктын негизи болуп келген.

Алтын куймасын түз эле Улуттук банктан же Кыргыз фондулук биржасы аркылуу сатып алсаңыз болот.

Баалуу Кагаздарды сатып алуу

Фондулук биржалардагы соода ары кызыктуу, ары бул тармакка жаңы келгендер үчүн ачык мейкиндик деп айтууга болот. Сиз өзүңүздө болгон аз капитал менен акцияларды инвестициялап баштасаңыз болот. Баалуу кагаздарды сатып алуудан мурда туура компанияны тандоонүн өзү ийгилик. Акцияларды сатуу оңой, ал эми идея көп кыймылды камтыбайт.

Баалуу кагаздар тышкы, анын ичинде саясий таасирлерге дуушар болушу мүмкүн. Баалуу кагаздардын баасыз кагазга айланып калышын унутпоо керек.

КРИПТО-АКТИВдер

Бүгүнкү күндө крипто дүйнөсү укмуштуудай ылдамдыкта өнүгүүдө. Учурда криптовалюта пассивдүү кирешенин сап башына чыкты. Бул тармакта тажрыйбаңыз жок болсо да, өзүңүзгө жакын ыкманы тандай аласыз.

Мисалы, Bybit крипто биржасы дайыма колдонуучуларына жаңы, ыңгайлуу мүмкүнчүлүктөрдү берип турат. Мисалы:

• Bybit "салынган сумманы” коргоого кепилдик берет. Ошондой эле, сиз тандаган монеталардан киреше табуу мүмкүнчүлүгү бар.

Кыргызстандыктар 1:1 катышы боюнча АКШ долларынын наркына байланган акылдуу келишимдерге негизделген USDC ачык булактуу стабилкоинди кое алышат жана жылдык 5,5%га чейин киреше ала алышат. Банктык депозитте стокингден алынган пайыздар көбүнчө 1% дан жогору болот.

• "Ликвиддүүлүк майнинги"ликвиддүүлүк провайдери болууну жана комиссиялардан күнүмдүк киреше алууну сунуштайт. Ликвиддүүлүк каалаган убакта алынып салынышы мүмкүн.
• "Кош валюталык инвестиция"- бул жогорку туруксуздук мезгилинде тез киреше алууга мүмкүндүк берүүчү инструмент. Бул үчүн, белгилүү бир крипто-активдин келечектеги траекториясын болжолдоо керек, мисалы, Ethereum.
• Bybit Shark Fin- тандалган крипто активдин баасынын кыймылы боюнча киреше табууга мүмкүндүк берген негизги капиталга кепилдиги бар өнүм. 

Негизги активдин баасы жазылуунун мөөнөтү аяктаганда белгиленген диапазондо болсо, сиз жогорулатылган киреше аласыз. Эгер жазылуу мезгилинде негизги активдин баасы ассортименттин жогорку чегине жетсе же андан ашып кетсе, сиз ал учурда да киреше таба аласыз.

Криптовалюта эч бир өлкө же эч ким тарабынан көзөмөлдөнбөйт. Ооба, материалдык эмес акча базарында инфляция, туруксуздук жана башка да тобокелдиктер бар. Ошондуктан, тажрыйбалуу инвесторлор баарын биткоинге салбастан, бардык базарды жана ар бир тыйынды өзүнчө изилдешет.

Эске салсак, буга чейин “Акчабар” салымдар үчүн криптовалютаны кантип тандоо керектиги тууралуу жазган.

Пассивдүү киреше табууга эч качан кеч эмес. Жогоруда айтылгандардын ичинен сиз өзүңүздүн кирешеңизге, ыңгайыңызга жана күтүүлөрүңүзгө жараша эң ыңгайлуу акча сактоо жолун тандай аласыз.