Акыркы айларда Швейцария Кыргызстандан алтын импортун 11 эсеге көбөйттү. Кеп чийки баалуу металл жөнүндө болуп жатат. Муну сатып алуучу өлкөнүн импорттук статистикасы тастыктап турат, бирок Кыргызстандын статистикасында бул тууралуу эч кандай маалымат жок.

Быйылкы жылдын башынан бери Кыргызстан алтын куймаларын экспорттоону токтотту. Негизги сатып алуучу Улуу Британия болчу. Бул соода көрсөткүчтөрүндө чагылдырылган. Тогуз айдын ичинде бул өлкөгө экспорттун көлөмү 99,8%га (2021-жылдын тийиштүү мезгилине салыштырмалуу 0,2%ды түзгөн), бүтүндөй Европага 77,3%га кыскарган.

Ошол эле учурда республика алтынды чийки түрүндө экспорттоону улантууда. Улуттук статистикалык комитеттин маалыматы боюнча, тогуз айдын ичинде, январдан сентябрга чейин 70 килограммга жакын баалуу металл чет өлкөгө жалпысынан 905,6 миң долларга сатылган. Негизги сатып алуучу, улуттук маалыматтар боюнча, жалпы көлөмдүн 92,8%ын (64,4 килограмм) сатып алган Түркия болгон. Калган көлөмү (дээрлик 5 килограмм) Бириккен Араб Эмираттарына сатылган.

Кыргызстандын расмий статистикасы кыргыз алтынынын чет өлкөлөргө жеткирилиши боюнча жалгыз маалымат булагы эмес. Тиешелүү маалыматтарды импорттоочу өлкөлөр отчетторунда чагылдырышат. Дүйнөлүк сооданын статистикасын түзгөн Trade Map порталынын маалыматы боюнча, 2022-жылдын үчүнчү кварталында эле Кыргыз Республикасы башка чийки түрдөгү 244 килограмм алтын сатты. Көрсө, бир чейрек ичинде эле Кыргызстан чет өлкөлөргө 9 айдагы республиканын мамлекеттик статистикасында көрсөтүлгөндөн 3,5 эсе көп алтын саткан экен.

Trade Map маалыматына ылайык, Швейцария 138 килограмм алтын сатып алган баалуу металлдын негизги импорттоочусу болуп калды. Мындан тышкары, 2022-жылдын экинчи кварталына карата физикалык салмакта жеткирүү 11,5 эсеге, нарк боюнча 11 эсеге өскөн.

Швейцария менен бирге Түркия жана Таиланд негизги сатып алуучулар болуп, тиешелүүлүгүнө жараша 68 жана 38 килограмм алтын сатып алышкан.

Мындан тышкары, Кытай жыл башында Кыргызстандан жалпы салмагы 334 килограммды түзгөн баалуу металлдын ири партиясын 19 миллион 589 миң долларга сатып алган. Килограмы 59 миң доллардан жасалган келишим да Улуттук статистикалык комитеттин маалыматында чагылдырылган эмес.

Кыргызстан 2022-жылдын ичинде саткан алтындын кайдан келгени белгисиз. Бул “Кыргызалтындын” экспорту болушу күмөн, анткени сөз чийки алтындын партиялары жөнүндө болуп жатат. Бирок, жеткирүүнүн көлөмү сатуучу чакан соодагер эмес экенин көрсөтүп турат. Кандай болбосун, эмне үчүн расмий статистикада баалуу металлдын соодасы боюнча толук маалымат жок деген суроо ачык бойдон калууда.