Жарыяланган
2025-10-01, 19:52Кыргызстан виртуалдык активдер жаатындагы мыйзамдарын өнүктүрүүдө. Бүгүн Финансы рыногун жөнгө салуу жана көзөмөлдөө мамлекеттик кызматы криптовалюта операторлору үчүн жаңы эрежелерди киргизди. Негизги басым ачык-айкындуулукка, коопсуздукка жана керектөөчүлөрдүн укугун коргоого багытталат.
Министрлер кабинети тарабынан бекитилген өзгөртүүлөрдө виртуалдык активдердин операторлору үчүн бир нече негизги эрежелер камтылды, алар:
Мамлекеттик каттоо. Эми виртуалдык активдердин ар кандай эмиссиясы каттоо, мамлекеттик номер алуу жана бирдиктүү реестрге маалыматтарды киргизүү менен коштолушу керек. Ошондой эле, эмиссиянын шарттарын жана максаттарын түшүндүргөн документке (White Paper) кол коюу милдеттүү.
Активдин коопсуздугу. Виртуалдык активдерди күрөөсүз чыгарууга тыюу салынат. Эмитенттер өз активдерин күрөө менен камсыз кылууга тийиш, алар баалуу кагаздар, акциялар, алтын же кыймылсыз мүлк болушу керек.
Капитал талаптарын жогорулатуу. Виртуалдык активдердин платформаларынын операторлору минималдуу уставдык капиталды 2 млн эсептелген көрсөткүчкө чейин көбөйтүүгө тийиш, ал кайра эсептөөдө 200 млн сомду түзөт.
Ачыктык. Эми операторлор өздөрүнүн акыркы бенефициарлары тууралуу маалыматты ачыкка чыгарууга милдеттүү.
Жаңы эрежелер кошумча чектөөлөрдү киргизет. Мисалы, оффшордук аймактарда жашаган адамдар криптовалюта операторлорунун негиздөөчүсү боло албайт. Тыюу саясий партияларга жана диний уюмдарга да тиешелүү.
Чектөөлөр рыноктун операторлору үчүн гана эмес, алардын кардарлары үчүн да киргизилүүдө. Кыргызстандын резиденти болгон жеке жана юридикалык жактарга лицензиясы жок виртуалдык активдерди алмаштыруу операторлорунун кызматтарын колдонууга мыйзамдуу түрдө тыюу салынды.
Башкача айтканда, өлкөнүн жарандары жана компаниялары Кыргызстанда тиешелүү лицензияны алган платформаларды гана колдонушу керек. Бул чара криптовалюталык операцияларга болгон ишенимди жогорулатууга багытталган.
Мындан тышкары, коомдук көзөмөлдөн жашыра турган виртуалдык активдер менен операцияларга тыюу салынат.
Мисалы, анонимдүү капчыктар жана Private Coins же NFTs сыяктуу криптовалюталар, эгерде алардын ээлери идентификация процедурасынан өтпөсө, чектөөлөргө дуушар болот. Баары ачык-айкын жана коопсуз болушу керек.
Виртуалдык активдерди алмаштыруу операторлорунун крипто банкоматтары болот. Бирок, аларды аныкталган колдонуучулар гана колдоно алышат. Ыңгайлуу болот, бирок анонимдүүлүк болбойт.
Ошентип, мамлекет республикадагы криптовалюта рыногунун финансылык агымын көзөмөлгө алууну көздөйт. Финансылык көзөмөл органынын маалыматы боюнча, 2024-жылдын биринчи жети айында виртуалдык активдерди тейлөө провайдерлеринин жалпы жүгүртүүсү 375,9 млрд сомду түзгөн.
Кыргызстан Борбор Азияда биринчилерден болуп криптовалюта рыногунун кесипкөй катышуучулары үчүн мыйзамдык базаны иштеп чыгып, ишке киргизди.
Бирок, ашыкча жөнгө салуу карама-каршы натыйжаларга алып келиши мүмкүн. Анткени, көптөгөн жыйындардын катышуучулары белгилегендей, криптовалютанын негизги баалуулуктарынын бири, анын көз карандысыздыгы болуп саналат. Бирдиктүү жөнгө салуучу жок, борбордон ажыратылган капчыктардагы транзакцияларга бөгөт коюу мүмкүн эмес, ал эми нарк рыноктук механизмдер менен гана аныкталат. Бул эркин өзгөрүлмө алмашуу курсунун идеалдуу үлгүсү.
Бирок, мындай эркиндик айрым тобокелдиктер менен байланышкан, Кыргызстан аларды жөнгө салуу аркылуу минималдаштырууга умтулат. Бирок, ашыкча талаптар жана ченемдер криптовалютанын негизги артыкчылыктарын жокко чыгарышы мүмкүн. Бул коопсуздук менен виртуалдык активдердин табиятынын ортосундагы балансты табуу үчүн абдан маанилүү болуп саналат.
